Het Panorama van Scheveningen werd in 1881 geschilderd door Hendrik Willem Mesdag in opdracht van de panoramamaatschappij ‘Société Anonyme du Panorama Maritime de la Haye’.
Met behulp van schilders uit de Haagse School Blommers, De Bock en Breitner en zijn vrouw Sientje Mesdag-van Houten schilderde Mesdag een zeegezicht met een omtrek van 120 meter en een hoogte van 14 meter. Locatie: het Seinpostduin, toen het hoogste duin in Scheveningen!
Op 1 augustus 1881 werd het panorama geopend. Ook Vincent van Gogh heeft op het Belvedère gestaan bij de opening en het panorama vanaf deze plek bewonderd. Hij zei:”…Het enige wat er aan het Panorama van Scheveningen mankeert, is dat er niks mankeert…”.
Het panorama van Mesdag is één van de weinige resterende voorbeelden en daarnaast het oudste panorama ter wereld gesitueerd op de oorspronkelijke locatie.
In de 19de eeuw waren panorama’s een wereldwijd fenomeen: als voorloper van de fotografie en film werden rondreizende panorama’s ingezet om nieuws over te brengen. Bezoekers konden op deze wijze te weten komen wat er elders speelde. Op een zeker moment bestonden er zo’n 300 panorama’s.
Het Panorama Mesdag is het resultaat van de Belgische Panorama rage die rond 1875 losbarstte. Enkele Brusselse ondernemers wilden er een graantje van meepikken en vroegen Mesdag een ‘Haags maritiem Panorama’ te schilderen, waarschijnlijk op aanraden van Mesdags kunsthandelaar in Brussel.
In 1880 kreeg zeeschilder Hendrik Willem Mesdag de opdracht tot het maken van een panoramaschilderij van Scheveningen. Echter, rond 1900 nam de populariteit van panorama’s snel af; het statische schilderij kon niet op tegen de dynamische film.
Veel panoramagebouwen werden afgebroken of kregen een andere functie en de grote schilderijen werden in stukken geknipt. Gelukkig is Hendrik Willem Mesdags Panorama van Scheveningen bewaard gebleven. Het is het oudste panorama dat nog steeds op de oorspronkelijke locatie te bezoeken is.
Het Panorama van Scheveningen is sinds jaar en dag een van de grootste trekpleisters van Den Haag.
Om zijn Panorama nieuw leven in te blazen liet Mesdag in 1910-1911 de tuin tussen het voorportaal aan de Zeestraat en het Rotondegebouw bebouwen met expositiezalen. Hij exposeerde daarin zijn eigen werk en dat van zijn in 1909 overleden echtgenote Sientje. Het mocht echter weinig baten. Ook met deze zalengalerij trok het doek weinig belangstelling.
Om de toekomst van Panorama Mesdag veilig te stellen, richtte Mesdag in 1910, na de dood van zijn vrouw in 1909, een familievennootschap op.